Kürtlerde dil bilinci

Kürtlerin Kürt Dili Bilinci ve Gelişimi

Kürtler arasında Kürt dili bilinci ne durumda? Bu konuda umut verici gelişmeler mi var yoksa endişe verici durumlar mı söz konusu? Görünen o ki, birçok Kürt birey zaman içinde anadilinden vazgeçip başka bir dile yöneliyor. Özellikle çocuklarını acı çekmemeleri için bilmedikleri dillerde büyüten milyonlarca Kürt var.

Kürt bilinci denildiğinde aklımıza bazı güçlü figürler gelse de genel bir tabloya baktığımızda bu bilincin istenilen düzeyde olmadığı anlaşılıyor. Kürt beylerinin divanlarında Kürtçe’nin de yer almadığını görebiliriz. Araştırmacı Martin van Bruinessen’in değerlendirmesine göre, kentli Kürt aydınlarının konuşma dilinde Ermenice, Farsça ve Arapça kelimelerin sıkça kullanıldığı bir Türkçe hakim.

Kürt prenslerinin çoğu da şiirlerini Farsça yazmıştır. Kürt Kültürü üzerine çalışmalar yapan Tahsin İbrahim Dosti, Klasik Kürt Şiiri’nde bu durumu ele almaktadır. Kürt şairlerin eserlerinde daha çok yabancı dil etkisinin görüldüğünü belirtir.

İstanbul’a yerleşen Bedirhan Bey ve ailesinin ulusal bilinçlerini geliştirmesi, milli bir davanın savunucusu olmaları muhtemel görünmektedir. İstanbul’daki aydınlar arasında Kürt dilini ve kültürünü koruma bilincinin arttığı 1898’de yayınlanan ilk Kürdistan gazetesi ve ardından kurulan derneklerle gözlemleniyor.

Fakat İstanbul’daki Kürt aydınlar, bu bilincin hala yetersiz olduğundan şikayetçi. Örneğin Halil Hayali, “Kürt Dili ve Cehalet” başlıklı makalesinde, Kürtçe’nin günlük hayatta yeterince kullanılmadığına dikkat çeker.

Güney Kürdistan’da 1922’de yayımlanan bir gazete örneğinde ise İngiliz Manda Yönetimi’nin resmi dil olarak Kürtçe’yi tercih etmesine rağmen bazı zorluklarla karşılaşıldığı aktarılır. Ancak günümüzde Kürtçe, Güney Kürdistan’da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Kürtçe okuma ve yazma kültürünün arttığına sevindirici bir örnek Diyarname.com’un araştırmasında ortaya çıkmaktadır. 2024 yılında Türkiye’de 338 Kürtçe kitap yayınlanmış, bunlardan 74’ü romandır.

Ne yazık ki, konuşma dilindeki zayıflamaya rağmen yazı dilinde gelişmeler olsa da bir dilin yaşaması ve gelişmesi için sözlü ve yazılı olarak birlikte ele alınması gerekmektedir.

[1] Bruinessen (1985). Onyedinci Yüzyılda Kürtler ve Dilleri: Kürt Lehçeleri Üzerine Evliya Çelebinin Notlar. Studica Kurdica, H. 1-3
[2] Dostkî, Î. T. (2020). “Baxê Îrem Geştek li Nav Şi’ra Kurmancî ya Klasîk de. Amadekar: M. Zahir). Weşanên Dar, Amed.
[3] Modanî X. (1913). Rojî Kurd, hejmar 2, r. 161, ji nû ve çapkirin, Koma Xebatên Kurdolojîyê, Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, 2013.

Related Posts

Doğduktan bir gün sonra terk edildiği söylenmişti. 37 yıl sonra geçmişinin peşinde… Evlat edinme dolandırıcıların eline mi düştü?

Doğduğunda adı Cho Yong-kee idi. Kendisine öz annesinin1988 yılında 19 yaşındayken onu Güney Kore’deki bir klinikte doğurduktan bir gün sonra terk ettiği söylenmişti. Polonyalı-Amerikalı bir aileye evlatlık verildi. Aaron Grzegorczyk, evlatlık olduğunu biliyordu ama geçen yıl mart ayına kadar bu hikâyeyi hiç sorgulamamıştı. Ta ki bir arkadaşı ona Güney Kore hükümetinin elli yıllık evlat edinme dolandırıcılığını kabul ettiğini detaylandıran bir makale gönderene kadar.

Trump’ın ikinci döneminin ilk görüşmesi; Çin Dışişleri Bakanı Vang ve ABD Dışişleri Bakanı Rubio bir araya geldi

Trump’ın ikinci döneminin ilk görüşmesi; Çin Dışişleri Bakanı Vang ve ABD Dışişleri Bakanı Rubio bir araya geldi

Cumhuriyeti hedef alan Ahmet Hamdi Çamlı Cumhuriyet savcılarını göreve çağırdı!

AKP’li Çamlı, “iftira ile çamur ve tantana” ile hedef alındığını iddia etti. Durumun devlet ve milleti rahatsız ettiğini söyledi.

105 kişiye mezar olan Bilge Sitesi davası… İstinaf, MHP’li eski belediye başkanının cezasını onadı!

Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi, 6 Şubat depremlerinde 105 kişinin hayatını kaybettiği Bilge Sitesi davasında, eski MHP’li Osmaniye Belediye Başkanı Kadir Kara, imar müdürlüğü çalışanı Sevinç Ayşe Argun, fenni mesuller Ayhan Gedik ve Haluk Koç’a verilen 21’er yıl hapis cezasını hukuka uygun buldu.

Bakan Ersoy duyurdu: Turizm başkenti Ankara oldu

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Ankara’nın 2026 yılı için ‘Türk Dünyası Turizm Başkenti’ seçildiğini duyurdu. Bakan Ersoy, bu kararın Türk Devletleri Teşkilatı Turizm Bakanları 10. Toplantısı’nda alındığını belirtti.

İstanbul’da sıcaklık alarmı: İlçe ilçe dereceler açıklandı, asfalt 50 dereceye çıkacak

İstanbul’da sıcak hava dalgası etkisini artırdı. Gölgede 35 dereceye ulaşan sıcaklık, asfalt yüzeylerde 50 dereceye kadar çıkacak. Meteoroloji ve AKOM, sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerine çıktığını duyurdu. Uzmanlar, 11.00 ile 17.00 saatleri …